W dniu 7 czerwca 2022 roku, Zarząd Województwa Mazowieckiego, ustanowił Mazowieckie Biuro Geodezji i Urządzeń Rolnych w Ostrołęce Operatorem Mobilnego Centrum Badania i Analizy Gleby. Mobilne Centrum Badania i Analizy Gleby powstało w ramach projektu Samorządu Województwa Mazowieckiego pn. „Wdrażanie koncepcji Smart Villages na terenie województwa mazowieckiego”.

Projekt, realizowany w latach 2020-2023, wychodzi naprzeciw potrzebom, uwarunkowaniom i cechom obszarów wiejskich, a w szczególności rolnictwa Mazowsza. Inicjatywa ma na celu wsparcie społeczności i rozwój obszarów wiejskich, a także wzmacnianie tradycyjnych i utworzenie nowych sieci powiązań za pomocą nowoczesnych środków komunikacji. Przeprowadzone badania pozwoliły na identyfikację czynników spowalniających rozwój rolnictwa, ocenę warunków gospodarowania oraz na zaproponowanie i podjęcie stosownych działań naprawczych.

W ramach części wdrożeniowej projektu został opracowany system ROLMapp wspomagający decyzję rolnika dot. planowania i prowadzenia produkcji rolnej, zintegrowany z mobilnym centrum diagnostycznym gleby. W ramach budowy systemu wyodrębnione zostały dwie kluczowe usługi. Usługa planowania upraw oraz usługa certyfikacji (nadawanie mazowieckiego znaku jakości związanego z produkcją żywności). Usługi te są dostępne dla rolników z terenu powiatów objętych pilotażem (ostrołęckiego, ostrowskiego i przasnyskiego) w systemie ROLMApp.

Należy jednak podkreślić, że system dedykowany jest dla wszystkich rolników z obszaru województwa mazowieckiego. Wszyscy rolnicy mają dostęp do modułu Monitoring, który zawiera funkcjonalności przeglądania wybranych danych teledetekcyjnych dla działek rolnych (m.in.: znormalizowany wskaźnik roślinności NDVI i znormalizowany wskaźnik zawartości wody NDWI), aktualnych i archiwalnych informacji pogodowych oraz prowadzenia Agrodziennika dla swojego gospodarstwa rolnego w formie elektronicznej.

Kluczowym komponentem rozwiązania, niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania zarówno usługi planowania jak i certyfikacji jest tzw. Mobilne Centrum Badania i Analizy Gleby. Mobilne Centrum wyposażone zostało w dwa urządzenia - spektrometr NIR firmy AgroCares oraz spektrometr XRF z wbudowaną pompą próżniową do analizy minerałów - model EDX 3300S. Oba urządzenia przystosowane są do pracy w terenie, mają modułową/walizkową budowę i są w pełni zautomatyzowane.

Pierwszym urządzeniem, w który zostało wyposażone Mobilne Centrum Badania i Analizy Gleby, jest przenośny skaner gleb AgroCares wykorzystujący technologię NIR (bliska podczerwień). Makroelementy występują w glebie w dość dużych stężeniach, a ich niedobór może zahamować wzrost roślin. Skaner gleb możemy wykorzystać do pomiarów makroskładników takich jak azot całkowity (N), fosfor przyswajalny (P-M3), potas wymienny (K), wapń wymienny (Ca), magnez wymienny (Mg) oraz żelazo całkowite (Fe). Dodatkowo skaner bada takie parametry gleby jak całkowita zawartość materii organicznej, zawartość iłu, wilgotność i pH.

Drugim urządzeniem zakupionym na potrzeby Mobilnego Centrum Badania i Analizy Gleby, jest Spektrometr EDX3300S. Spektrometr został zoptymalizowany do badania gleb na zawartość siarki (S) i wybranych pierwiastków ciężkich będących mikroelementami lub potencjalnymi zanieczyszczeniami gleb takich jak: mangan (Mn), miedź (Cu), cynk (Zn), nikiel (Ni), czy ołów (Pb). Zakres pomiarowy, oprogramowanie i kalibracje zostały dopasowane do analiz gleb w zakresach wymaganych w projekcie.

Ważnym elementem Mobilnego Centrum Badania i Analizy Gleby, jest także samochód terenowy typu pickup, na którym opiera się funkcjonowanie Mobilnego Centrum Badania i Analizy Gleby. Samochód służy do wyjazdów w teren i przewożenia niezbędnych urządzeń pomiarowych, celem przeprowadzenia badań.

Rolnicy mają dostęp do systemu przez przeglądarkę stron wybierając adres https://rolmapp.pl lub za pośrednictwem dedykowanej aplikacji mobilnej na system android, która już jest możliwa do bezpłatnego pobrania i zainstalowania przez użytkowników na swoim urządzeniu mobilnym.

Co istotne dla Rolników, zlecanie i przeprowadzanie badań gleby jest dla Rolnika nieodpłatne. Rolnik ma możliwość zgłoszenia do badania gleby, każdej działki rolnej wchodzącej w skład jego gospodarstwa, dwa razy w roku kalendarzowym, w odstępach co najmniej cztero-miesięcznych. Badania gleby wykonywane będą przez wykwalifikowanych Laborantów, posiadających stosowne uprawnienia, w dwóch kampaniach: wiosennej (od 1 marca do 31 maja) i jesiennej (od 1 września do 30 listopada). Po zrealizowaniu przez Laboranta badania gleby, Rolnik ma możliwość przeglądu wyników zrealizowanych badań gleby, bezpośrednio w systemie ROLMApp.

Usługa certyfikacji polega na nadawaniu mazowieckiego znaku jakości związanego z produkcją żywności - „Certyfikatu Mazowieckiego”. Certyfikat Mazowiecki jest certyfikatem regionalnym, którego kryteria przyznawania opierają się na wybranych standardach certyfikatów ekologicznych.

Głównym celem Certyfikatu Mazowieckiego jest popularyzacja gospodarstw rolnych, produkujących produkty rolne, w sposób, jak najbardziej zbliżony do produkcji ekologicznej. Certyfikat Mazowiecki wydawany jest przez Marszałka Województwa Mazowieckiego.

O uczestnictwo w procesie certyfikacji oraz uzyskanie Certyfikatu Mazowieckiego mogą starać się Rolnicy, których siedziba zarejestrowana jest na terenie województwa mazowieckiego, w skład którego wchodzą grunty rolne położone na terenie powiatów objętych pilotażem.

W latach następnych, w ramach środków Fundusze Europejskie dla Mazowsza (FEM na lata 2021-2027), planowana jest kontynuacja i rozwinięcie obecnie realizowanego przez Samorząd Województwa Mazowieckiego projektu - Smart Villages 2 (Budowa i rozwój systemów oraz usług wspomagających nowoczesną produkcję rolną na Mazowszu). W ramach projektu planowana jest m.in. rozbudowa systemu ROLMApp o nowe funkcjonalności dostępne dla Rolników. Zakłada się rozszerzenie usług certyfikacji oraz badania gleb na całe województwo mazowieckie, przy wykorzystaniu nowoczesnych i innowacyjnych technologii.